Τζένο

(Zeno). Ευγενής βενετικός οίκος, του οποίου πολλά μέλη απέκτησαν σημαντικά αξιώματα την εποχή της φραγκοκρατίας στην Ελλάδα. Από αυτούς, των οποίων το όνομα εξελληνίστηκε σε Τζένος ή Ζένος, γνωστότεροι είναι: 1. Μαρίνος. Μετά τον θάνατο του δόγη Ερρίκου Δάνδολου (1205), εξελέγη άρχοντας των Βενετών της Κωνσταντινούπολης. Kατόρθωσε την επέκταση και αναγνώριση των βενετικών προνομίων στην Ανατολή από τον Λατίνο αυτοκράτορα της Κωνσταντινούπολης Ερρίκο. 2. Μαρίνος (; – 1274). Δούκας της Κρήτης. Σκοτώθηκε προσπαθώντας να καταστείλει τη μεγάλη επανάσταση των Κρητών εναντίον των Βενετών (1268-74), της οποίας αρχηγοί ήταν οι αδερφοί Γεώργιος και Θεόδωρος Χορτάτζης. 3. Πέτρος, δούκας της Κρήτης. Διαδέχτηκε τον Μαρίνο Μοροζίνη. Εξακολούθησε τον αγώνα κατά των επαναστατών, αλλά τελικά, για να σώσει τη ζωή του, αναγκάστηκε να καταφύγει στον Χάνδακα. 4. Κάρολος (1334 – 1418). Ιερέας, πολιτικός άνδρας και ανδρείος και επιδέξιος στρατηγός. Υπηρέτησε στην αρχή ως στρατιωτικός διάφορους Ιταλούς ηγεμόνες και αργότερα ήρθε στην Ελλάδα. Σε αυτόν είχε ανατεθεί η φύλαξη του κάστρου της Πάτρας, που το πολιορκούσαν τα στρατεύματα της Μαρίας των Βουρβώνων και του γιου της Ούγκου Λουσινιανού, οι οποίοι πρόβαλλαν κυριαρχικά δικαιώματα στην Πάτρα. Ο Κάρολος, όχι μόνο υπεράσπισε την πόλη με επιτυχία για 6 μήνες, αλλά αφού απέκρουσε τελικά τα πολιορκητικά στρατεύματα μετέφερε τον πόλεμο από την Αχαΐα στο Ναβαρίνο, όπου είχαν καταφύγει η Μαρία και ο γιος της. Ενώ ετοιμαζόταν να καταλάβει την πόλη με έφοδο, αναγκάστηκε να σταματήσει γιατί εμφανίστηκε στα νερά του Ναβαρίνου ισχυρός στόλος με αρχηγό τον κόμη Αμεδαίο ΣΤ’ της Σαβοΐας, ο οποίος έσπευσε να βοηθήσει τη Μαρία. Με τη μεσολάβηση του κόμη, που κλήθηκε ως διαιτητής, η Μαρία παραιτήθηκε από όλες τις αξιώσεις της και αναγνώρισε τον αρχιεπίσκοπο ως ανεξάρτητο ηγεμόνα της πόλης. Αυτός κατέβαλε στη Μαρία χρηματική αποζημίωση. Ο Κάρολος αργότερα εγκαταστάθηκε στην Κωνσταντινούπολη και επιδόθηκε σε εμπορικές επιχειρήσεις. Προηγουμένως ο πάπας τον καθαίρεσε από την ιεροσύνη γιατί μονομάχησε με κάποιον που τον προσέβαλε. Στην Κωνσταντινούπολη συνδέθηκε με τον αυτοκράτορα Ιωάννη E’ τον Παλαιολόγο, ο οποίος είχε τότε εκθρονιστεί από τον γιο του Ανδρόνικο Δ’, και πρότεινε σε αυτόν να τον βοηθήσει, με τον όρο να παραχωρήσει στη Βενετία την Τένεδο. Τελικά όμως κατέλαβε ο ίδιος την Τένεδο και κατόρθωσε να τη διατηρήσει νικηφόρα εναντίον του Ανδρόνικου, που θέλησε τον επόμενο χρόνο να την ανακαταλάβει. Ο Τ. μετά από αυτό συνέχισε τη δραστηριότητα του, εξίσου έντονη, έως τον θάνατό του. 5. Ανδρέας. Βάιλος της Ευρίπου (1381-83). Μετά τη δολοφονία του δούκα της Νάξου Ντάλε - Κάρτσερη από τον Φραγκίσκο Κρίσπη, αυτοαναγορεύτηκε δούκας και πήρε όλα τα αναγκαία, μετά το πραξικόπημα, μέτρα για να εξασφαλίσει τις βενετικές κτίσεις στο Αιγαίο. 6. Νικόλαος (; – 1396). Αδελφός του Κάρολου Τ. Έζησε τον 14o αι. Ξεκίνησε το 1390 από τη Βενετία με πλοίο. Η τρικυμία ανάγκασε το πλήρωμά του να βγει στα νησιά της Φρεισλανδίας, όπως ονομάζονταν άλλοτε τα νησιά Φερόες. Εκεί ο Τ. διορίστηκε από τον ηγεμόνα τους Ερρίκο Σίνκλερ ναύαρχος του στόλου του. Ο ηγεμόνας του ανέθεσε διάφορες εξερευνητικές αποστολές. Έτσι, το 1392, έφτασε με 3 πλοία στη Γροιλανδία. 7. Αντώνιος (; – 1406). Αδελφός του προηγουμένου. Πήρε μέρος σε όλες τις αποστολές του αδελφού του. 8. Πέτρος (; – 1427). Γιος του Ανδρέα. Νυμφεύτηκε το 1384 την Πετρονίλα, κόρη του δούκα του Αρχιπελάγους Φραγκίσκου A’ Κρίσπη και πήρε ως προίκα, εκτός από τη Σύρο, και την Άνδρο. Διακρίθηκε ως διπλωμάτης και προσέφερε πολύτιμες υπηρεσίες στη Βενετία κατά τις διαπραγματεύσεις σπουδαίων πολιτικών υποθέσεων με τον τότε αυτοκράτορα της Κωνσταντινούπολης Μανουήλ και τον σουλτάνο Μούσα. Τόσο πολύ αυξήθηκε η δύναμή του, ώστε ονομάστηκε δούκας της Άνδρου, τίτλος, τον οποίο μόνο αυτός έφερε από όλους τους δυνάστες της Άνδρου. Κατά τους χρόνους της ηγεμονίας του εγκαταστάθηκαν στην Άνδρο Αλβανοί, που κατοικούν έως σήμερα στα βόρεια του νησιού. 9. Ανδρέας. Πρωτότοκος γιος και διάδοχος του δούκα της Άνδρου Πέτρου T., κυριάρχησε στο νησί για μια δεκαετία (1427-37). 10. Γουλιέλμα. Χήρα του προηγουμένου. Πιάστηκε αιχμάλωτη κλείστηκε στο αρχαίο κάστρο της Άνδρου και υποχρεώθηκε με τη βία να υπογράψει έγγραφο, με το οποίο υποσχόταν να παντρέψει σε 5 χρόνια την κόρη της, που ήταν ακόμα παιδί, με τον νεαρό ανιψιό του δούκα της Νάξου Ιάκωβο Β΄ Κρίσπη και να δώσει σε αυτήν ως προίκα την Άνδρο. 11. Μάρκος. Δευτερότοκος γιος του δούκα της Άνδρου Πέτρου T., διετέλεσε κατά το 1421 δήμαρχος στη Ραβένα, από το 1421 έως το 1426 διοικητής του Άργους και της Ναυπλίας και το 1432 πρέσβης κοντά στον αυτοκράτορα Σιγισμούνδο, ο οποίος του απένειμε τον τίτλο του ιππότη. 12. Φραγκίσκος. Μεγαλύτερος γιος του προηγουμένου, διεκδίκησε το 1465 διάφορες χρηματικές αξιώσεις επί της Άνδρου. 13. Βαλέριος. Σύμβουλος του βαΐλου της Ευρίπου, Φαντίνου Πιζάνι (1438-40). 14. Καντιάνα. Πλούσια κόρη και κληρονόμος του Μάρκου T., πήρε το 1530 ως σύζυγο τον δυνάστη της Άνδρου Κρουσίνο Γ’ Σαμμαρίπα. 15. Κατερίνο. Έζησε τον 15o αι. Το 1472 διορίστηκε πρεσβευτής της Βενετίας στην Περσία. Αργότερα περιηγήθηκε την Αραβία και άλλες χώρες της Ανατολής. Ο Τ. έγραψε τις εντυπώσεις του οι οποίες όμως χάθηκαν. Το 1558 κυκλοφόρησε από τον Νικόλα T., συγγενή του, το βιβλίο Το ταξίδι στην Περσία του Κατερίνο Τζένο, με βάση τις επιστολές που έστειλε από εκεί ο Βενετός περιηγητής. 16. Αντώνιος. Βενετός ναύαρχος, ήκμασε κατά το τελευταίο τέταρτο του 17ου αι .O στόλος του βρισκόταν ελιμενισμένος στο λιμάνι της Χίου, που το κατείχαν οι Βενετοί, όταν αναγκάστηκε να ναυμαχήσει εναντίον των Τούρκων. Νικήθηκε όμως και εγκατέλειψε, παρά την κομπορρημοσύνη του, άνανδρα τη Χίο στη διάκριση του τουρκικού στόλου.